Co su wopacne informacije? Co jo desinformacija?
Wopacne informacije, desinformacija – sćo snaź słyšał toś te wuraze w zajźonosći a sćo se pšašał, lěc a kak se pó jeju wóznamje rozeznawatej. Jo wótglěd jej rozeznawaś: Wopacne informacije su typ informacije, z kótarymiž luźi jebju. Dajo se dopokazaś, až su wopacne abo torjece, ale njejsu se napórali abo źělili z wótglědom, luźi wobšuźiś. Desinformacija pak se napórajo a rozšyrjujo, aby luźi z wěstym zaměrom wopak informěrowała.
Skóńcnje, ako wopacne informacije tak teke desinformacija mógu škódne byś. Njejo jano, až luźe wopacnym informacijam wěrje, wopacne informacije płaśe swětowemu góspodaŕstwoju wjele pjenjez a mógu demokratiju a eficientne wóźenje stata wobgrozyś. A jo śěžko, tomu zajźowaś, dokulaž wopacne nowosći se wó wjele malsnjej, dłymšej a šyršej ako korektne informacije rozšyrjuju.
Źo se wopacne informacije pokazuju?
Móžośo wšuźi na wopacne informacije a desinformaciju starcyś, ale su nejwěcej rozšyrjone a statkowne, gaž sćo online. Algoritmuse a pśeslědowanje wopacnym informacijam a desinformaciji stawnje wólažcuju, wětšy publikum na websedłach, w blogach, w forumach w socialnych seśach dojśpiś.
Sćo snaź pśedewšym zasłyšał w zwisku z wabjenim w pśeslědowanju. Ale jo teke mócny rěd, gaž wó rozšyrjanje wopacnych informacijow źo. Cogodla? Gaž internet abo kanal socialneje seśi pśeglědujośo, se waše zaźaržanje, zajmy, kontakty w někotarych padach a wěcej pśez rozdźělne póbitowarje pó websedłach pśeslěduju, aby kradučko detailěrowany profil wó was napórali, aby jogo daty bźez wašeje wědy abo pśizwólenja pśedawali. Toś te profile se za personalizěrowane wabjenje wužywaju, ale daju se teke wužywaś, aby wam na zaměrne informacije prezentěrowali.
Gaž wopśimjeśowe dopórucenja na někaki websedle abo w socialnej seśi dostawaśo, jo to cesto, dokulaž algoritmus informacije na zakłaźe wašych profilowych informacijow prezentěrujo. Bóžko wopśimjeśe za dokradnosću njepśeglěduju, lěcrownož algoritmuse su stawnje wěcej inteligentne. To jo wósebnje problematiske ze socialnymi medijami: Toś te seśi swójim wužywarjam kuždy źeń njelicne informacije bituju a maju pśistup k skóro njewobgranicowanemu wopśimjeśeju inkluziwnje wužywaŕske pśinoski, powěsćowe nastawki, wabjenje a sponserowane wopśimjeśe. Mjaztym až pśinoski a nastawki pśipadnje wopacne informacije rozšyrjaju, dajotej se wabjenje a sponserowane wopśimjeśe wužywaś, aby was z wótglědom z wopacnymi informacijami do wizěra wzełej, aby was manipulěrowałej a jo togodla wjelgin wažnje, až wěsćo, kak móžośo wopacne informacije identificěrowaś.
Kak móžośo wopacne informacije online spóznawaśo a jich rozšyrjanjeju zajźujośo
-
Woglědajśo se URL a/abo žrědło.
Jo to dowěry gódne? Jolic njejsćo se wěsty, wopytajśo wěcej wó žrědle a jogo mjenju w interneśe zgóniś.
-
Jo nadpismo pśesensacionalne?
Glědajśo za websedłami a póbitowarjami powěsćow, kótarymž dowěrjaśo, aby wiźeł, lěc a kak wó samskej temje rozpšawjaju. Wopśimjeśe, kótarež ma se manipulěrowaś, cesto pśeśiwjenja a pśegnawanja wužywa, za kótarež dopokaze njedajo a se w derje rešeršěrowanem rozpšawjenju njenamakaju.
-
Jo wopśimjeśe aktualne?
Jo jasne až zestarjone informacije njetrjebaju k tomu słužyś, aby desinforměrowali, ale snaź wěcej wěrnosći njewótpowěduju.
-
Jo awtor druge nastawki abo pśinoski publicěrował, w idealnem paźe we wěrysćiwych publikacijach?
Jolic mě awtora janož na njedowěrnych sedłach namakajośo, njemějśo jogo wugronjenja za pśewažne.
-
Makaju se wobraze a pópisanja?
Wobraze su wjelgin mócny rěd za na zaměr wusměrjonu desinformaciju. Wótwisujucy wót pópisanja, jo samo móžno, až se zawupytnjenje do do absolutnego nawopacnego pśewobrośujo. Jolic njejsćo se wěsty, wuwjeźćo nawopacne wobrazowe pytanje, aby wen namakał, kak se wobraz na drugich sedłach wopisujo.
Kak Firefox wam pomaga, aby se wy wopacnych informacijow wobinuł
Firefox pśeslědowaki w šachu źaržy:
Kak do togo naspomnjone, pśeslědowanje wjeliku rolu pśi rozšyrjowanju wopacnych informacijow grajo. Pśi wužywanju Firefox z Pólěpšonym slědowańskim šćitom se pó standarźe pśeslědowaki tśeśich póbitowarjow pśeśiwo wjele wabjarjam a drugim sobugrajarjam blokěrujo, gaž web pśeglědujośo, aby nad swójimi datami online zasej slědk dostał.
Firefox wam pomaga, waše kanale w socialnych seśach cyste źaržaś:
Socialne seśi wjele wó was wěźe. Mimo togo mógu was pó swójich platformach z tłocaškami Źěliś a To se mě spódoba njeglědajucy na slědowański šćit pśeslědowaś – samo gdyž njeby měł konto. Facebook Container za Firefox zawěsćujo, až Facebook a Instagram njamóžotej to lažko cyniś, což wěrjepódobnosć zasej bejnje reducěrujo, až pśez wabjenje wopacne informacije a propagěrowane wopśimjeśe wiźiśo.
-
Cogodla Firefox dowěriś?
Dokulaž luźi na prědne městno stajamy. Napšawdu, nas za wše wužytna organizacija pódpěra. Wót prědnego dnja jo naša misija było, internet a kuždego w nim šćitaś.
-
Waša priwatnosć, w kuždem produkśe
Produkty Firefox hynac funkcioněruju – dokulaž se wuwijaju, aby nejpjerwjej wašu priwatnosć šćitali.